Een feature voor scheidsrechterfluit, een mars met koebel en een epische finale: een stuk als Cataclysm heb je waarschijnlijk nooit eerder gehoord. Op 3 november brengt de Utrechtse Studenten Bigband deze unieke compositie uit en is ze op de streamingplatforms te beluisteren.
Een ongewone combinatie is het: filmmuziek, fanfare en bigband. Maar het meest bijzondere aan dit stuk is waarschijnlijk dat het geschreven is door een lid van de bigband zelf. Trompettist Martijn van der Meer kwam tijdens een project in 2018 op het idee om een nummer te schrijven voor de club waar hij al ruim zeven jaar lid van is. “Het idee was toen om mensen uit de band stukken te laten schrijven, onder begeleiding van een professionele arrangeur. Ik had eerder wel zoiets gedaan in 2012, toen ik de jubileumcompositie voor de Jeugdmuziekdag Nederland schreef. En tussendoor heb ik wat gearrangeerd.” De reden dat hij een bigbandcompositie wilde schrijven, is vooral de kwaliteit van de band. “Ik vond het leuk omdat de USBB een supergoede band is. Ik had veel melodieën al lang in mijn hoofd zitten. Het leek me leuk om dat eens helemaal uit te werken voor de USBB.”
Volgens Martijn is Cataclysm een stuk dat redelijk op zichzelf staat. Hij bedacht het als een sprookje, met als moraal: 'hoogmoet komt voor den val'. Toen veranderde de hele wereld. “Tijdens een pandemie waarin alles verandert komen bestaande structurele problemen heel duidelijk aan de oppervlakte drijven. Dat geeft aanleiding om over dat soort dingen na te gaan denken.” Ook hierin herkent Martijn het idee van ‘hoogmoed komt voor de val’. Hij vergelijkt het met een boek: de interpretatie verandert mee met hoe de context verandert. “Een schrijver kan allerlei ideeën hebben. Het is maar net wat mensen erop projecteren. Op zo’n raar stuk als Cataclysm, wat meer gaat over sentiment, kun je van alles projecteren.”
Dirigent Daan Bogers, professioneel trompettist en arrangeur, schreef en arrangeerde in het verleden al vaker stukken voor de band en nam ook dit keer het arrangement voor zijn rekening. Uit een samenwerkingsproject met studenten van het ROC van Amsterdam zijn vervolgens de opnames tot stand gekomen. Tijdens een opnamesessie in Hilversum werd het nummer professioneel vastgelegd op audio en beeld. Voor de studenten een leerzame opdracht, voor de bigband een hele nieuwe ervaring. Volgens Martijn werkte deze setting goed bij het opnemen van Cataclysm. “Omdat het stuk tamelijk onspeelbaar is voor bigband vraagt het om een ongelofelijke concentratie. De sfeer hangt van de muzikanten af. Veel bigbandstukken volgen een structuur zoals in popnummers: opgebouwd uit couplet, refrein en bridge. Dat heeft als voordeel dat je het min of meer gewoon kan spelen, zonder er al teveel over na te denken.” Met dit stuk wilde hij juist iets anders doen. Martijn heeft bij het schrijven geput uit zijn ervaring in fanfares. “De muziek die we speelden sprak nooit voor zich, behalve koralen en marsen. Bij echte concertstukken hangt de sfeer af van concentratie, focus, de manier waarop de dirigent het slaat. Interpretatie is superaanwezig. De camera’s in de studio in Hilversum helpen bij zo’n geconcentreerde setting. Dat draagt dan juist bij aan hoe een stuk klinkt.”
Drummer Ap Verhoeven zit er lekker in tijdens de opnames in Studio 6 in Hilversum
De rol van de arrangeur mag niet onderschat worden, meent Martijn. “Het vertalen van mijn idee naar een bigband en het speelbaar maken op een manier zodat het klinkt zoals in mijn hoofd is Daan zijn werk. Er zitten schitterende dingen in de manier waarop dat stuk gearrangeerd is. Dat hoor je goed terug in de opname.” Doordat Daan zich naast het arrangement ook met de mix bezighield, hoor je zijn interpretatie goed terug. Samen met collega Jaap Firet maakte hij het stuk gereed voor publicatie. En met het eindresultaat zijn zowel Daan als Martijn zeer tevreden. Ook onder de bigbandleden valt het stuk goed. Eenieder geeft er zijn eigen interpretatie aan, zoals gitarist Melle Meijer: “Het is een beetje alsof Eddie van Halen een kind heeft gemaakt met Monsieur Cannibale.”
Cataclysm is vanaf 3 november te beluisteren op het YouTube-kanaal en de Facebookpagina van de Utrechtse Studenten Bigband. Later dit jaar zal het stuk als onderdeel van een album met live-opnames op Spotify verschijnen.